કીર્તન મુક્તાવલી
(૧) ભાગ્ય જાગ્યાં રે આજ જાણવાં
એક વાર કથા પ્રસંગમાં સ્વામીશ્રીએ કીર્તન ગાયું: ‘ભાગ્ય જાગ્યાં રે આજ જાણવાં...’ તેમાં કડી આવી: ‘મળ્યા હરિ મુખોમુખ...’
તરત જ સ્વામીશ્રીએ હરિપ્રસાદ ચોકસીને પૂછ્યું, “એ, ચોકસી સાહેબ! મળ્યા હરિ મુખોમુખ શું? પાંચસો પરમહંસને મળ્યા હતા એમ ને?” પછી સ્વામીની વાતો દૃષ્ટાંતો સાથે લાક્ષણિક અલમસ્તાઈમાં સમજાવવા લાગ્યા. “મહારાજનું પ્રગટપણું સંત દ્વારા અખંડ છે” તે વાત કરી, ‘શાંતિ પમાડે તેને સંત કહીએ...’ એ કીર્તન ગાયું. નિરૂપણ પણ એવી રીતે કર્યું, જેમાં સંતનો અપાર મહિમા આવે. આખી સભા દિંગ થઈ સાંભળી રહી હતી.
સભા પછી મોહનલાલ શ્રીજીના અને અભેચંદ ગાંધી સ્વામીશ્રી પાસે આવી પહોંચ્યા. કહે, “મહારાજના સમયમાં પાંચસો પરમહંસોની ખુમારી અને ભગવાન મળ્યાનો આનંદ આપણે સાંભળ્યો છે. તેવો આનંદ, સ્વામી! આપની પાસે આજે મૂર્તિમાન જણાય છે.”
[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૩/૯૮]
(1) Bhāgya jāgyā re āj jāṇvā
Once during kathā, Yogiji Maharaj sang ‘Bhāgya jāgyā re āj jānavā’. The following line was sung: ‘Malyā Hari mukho-mukh’.
Immediately, Swamishri asked Hariprasad Choksi, “Choksi Saheb! What does ‘Malyā Hari mukho-mukh’ mean? The one that the five hundred paramhansas met?” Then, Swamishri explained the meaning through examples in Swamini Vato. He said, “Maharaj remains manifest through the Sant.” And then sang ‘Shānti pamāde tene sant kahiye...’ and explained it in such a way that the unparalleled greatness of the Sant resonated. The whole sabhā was astounded listening to Swamishri.
After the sabhā, Mohanlal Shrijina and Abhechand Gandhi came to Swamishri and said, “We have heard of the exhilarating joy and ecstasy the five hundred paramhansas experienced having attained God. Swami, we find the same exhilarating joy with you.”
[Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 3/98]
(૨) ભાગ્ય જાગ્યાં રે આજ જાણવાં
કોટિ કલ્યાણ શું?
સરદારગઢ જતાં રસ્તે સ્વામીના બોડકા પધાર્યા. અહીં મંદિરે દર્શન કરી, એક-બે પધરામણી કરી, સરદારગઢ આવ્યા.
સાંજે આરતી પછી સંતો ‘સંત વિના રે સાચી કોણ કહે...’ કીર્તન ગાતા હતા. સ્વામીશ્રીએ પૂછ્યું, “દરેક સંપ્રદાય એક કલ્યાણ લખે. આમાં કોટિ કેમ લખ્યું?” પછી પોતે જ ઉત્તર કર્યો:
“બીજામાં જોડાયેલા હતા, તેને ખેંચી પોતામાં જોડી દીધા. ગમે તે મૂર્તિ પધરાવી, પણ ખેંચ્યા પોતામાં! બીજે ક્યાંય કલ્યાણ છે જ નહિ એવો નિશ્ચય કરાવ્યો. અક્ષરાધિપતિ પૂર્ણ પુરુષોત્તમ મળ્યાનો આનંદ કરાવ્યો. લાખો જીવોનાં આત્યંતિક કલ્યાણ માટે પધાર્યા અને કલ્યાણ કર્યું. દેવ, અવતાર ને એકાંતિક ધર્મ સમજાવી સર્વોપરી ઉપાસના કરાવવા પુરુષોત્તમ ભગવાન પધાર્યા. મૂળ અક્ષરબ્રહ્મ ને એકાંતિક સંતમાં ખેંચી લીએ ને બીજે માલ ન મનાય તે કોટિ કલ્યાણ!
“‘ડર ના રહ્યો કોઈ દેવનો.’ આ કડી કોઈ ન લખે. પંચાળામાં બ્રહ્માનંદ સ્વામીએ મહારાજને કહેલું, ‘મારા શાલિગ્રામ મોટા છે. એક બાજુ ચંદન ઘસી બીજી બાજુથી ચર્ચીશ.’ આ બ્રહ્માનંદ સ્વામી જ કહી શકે. એવો કાંટો હોય તો કોઈનો ભાર ન રહે.”
[બ્રહ્મસ્વરૂપ યોગીજી મહારાજ: ભાગ ૩/૪૯૦]
(2) Bhāgya jāgyā re āj jāṇvā
What Is Countless Kalyāns
On the way to Sardargadh, Swamishri Yogiji Maharaj arrived in Bokda. He did darshan in the mandir and blessed one or two houses, then arrived in Sardargadh. After the evening ārti, the sadhus were singing ‘Sant vinā re sāchi kon kahe’. Swamishri asked, “Every sampradāy writes ‘one kalyān’. Why was ‘koti kalyān’ written here?” Swamishri answered himself:
“[Maharaj] drew those who were attached to others (avatārs or deities) to himself and attached them to himself. Even though he installed other murtis, he still pulled them to himself. There is no liberation elsewhere - that is the level of conviction he gave everyone. He gave them the bliss of having met Purna Purushottam, who is above Aksharbrahma. He came to grant āntyantik kalyān to hundreds of thousands of jivas and he did liberate them. He came to explain the differences in devas, avatārs, ekāntik dharma, and the supreme upāsanā. Koti kalyān is when one is pulled toward the Ekantik Sant and sees no worth in anyone else.
[Brahmaswarup Yogiji Maharaj: Part 3/490]